24 lutego – Dzień Niepodległości

0
1423

Republika Estonii powstała 24 lutego 1918 roku kiedy to po raz pierwszy w historii państwa Komitet Zbawienia, Päästekomitee, ogłosił niepodległość Republiki Estonii. Ten dzień był świętowany jako Dzień Niepodległości aż do okupacji sowieckiej w Estonii, w 1940 roku. Później, w czasie okupacji sowieckiej, był uroczyście obchodzony w środowiskach estońskich na całym świecie. Co roku amerykański Sekretarz Stanu wysyłał z tej okazji życzenia Ambasadorowi Republiki Estonii w Stanach Zjednoczonych, panu Ernst’owi Jaakson’owi. 24 lutego 1989 roku, na Tompea, czerwona flaga Estonii sowieckiej została zastąpiona niebiesko-czarno-białą narodową flagą Estonii i od tego momentu ponownie obchodzi się Dzień Niepodległości jako święto publiczne. W tym roku Estonia obchodzi 86 rocznicę deklaracji niepodległości.

W poszukiwaniu niepodległości

Już od wieków Estończycy marzyli o założeniu państwa wolnego od obcego panowania. Rewolucja 1917 roku, a także ogólnie niestabilna sytuacja w Rosji stworzyły szansę dla Estonii na uzyskanie niepodległości. Taki impuls do niepodległości został dostarczony przez Front Narodowy, główny ruch ideologiczny Estonii, który opierał swoje idee na zasadzie samostanowienia. Zasadę taką głosił prezydent Stanów Zjednoczonych Woodrow Wilson.

8 kwietnia, 1917 roku, organizacje estońskie wraz z personelem wojskowym, w sumie 40 000 osób, przeprowadziły demonstrację w Petersburgu. Celem tej demonstracji było okazanie poparcia dla autonomii Estonii. I taki cel, to pokojowe wydarzenie osiągnęło, kiedy to 12 kwietnia rosyjski Rząd Tymczasowy podpisał Akt o Autonomii Estonii. Akt ten przyłączył liwońskie okręgi Tartu, Vőru, Viljandi, Pärnu i Saaremaa do Estonii. Wtedy też po raz pierwszy mianowano Estończyka, Jaan’a Poska, Okręgowym Komisarzem w Estonii. Ponadto utworzono sześcio osobową Tymczasową Radę Narodową „Maapäev”. Maapäev wyznaczyła władzę wykonawczą, która zaczęła organizować i modernizować samorząd oraz instytucje edukacyjne. Poprzedzając rozwiązanie z nakazu władz bolszewickich, Maapäev podjęła decydujące kroki w kierunku suwerenności, poprzez ogłoszenie siebie władzą najwyższą w Estonii, 15 grudnia, 1917 roku.

Niepodległość ogłoszona

3 i 4 lutego 1918 roku odbyły się wybory do Estońskiego Zgromadzenia Ustawodawczego. Partie, które popierały ideę niepodległości narodowej, uzyskały dwie trzecie głosów wyborców. W czasie kiedy siły sowieckie zaczęły pośpiesznie wycofywać się, a siły niemieckie napierać na Estonię, Maapäev wybrała trzy osobowy Komitet Zbawienia, Päästekomitee, i udzieliła mu pełnej władzy w podejmowaniu decyzji, aby zapewnić ciągłość działania Maapäev. Wykorzystując okres braku rządu jaki utworzył się w Estonii, Päästekomitee zaprojektował deklarację niepodległości.

19 lutego 1918 roku Rada Starszych w Maapäev zatwierdziła ten manifest i 24 lutego 1918 roku Päästekomitee publicznie ogłosił Estonię niepodległym i demokratycznym państwem.

Po ogłoszeniu niepodległości, Estonia zmuszona była do prowadzenia wojny o niepodległość z Rosją Sowiecką. Podczas tej wojny Estonia umocniła swoje granice i zawarła Traktat Pokojowy z Rosją Sowiecką, podpisany 2 lutego 1920 roku. Na mocy Traktatu Rosja zrezygnowała z wszelkich roszczeń do Estonii i jej narodu.

Niepodległa Estonia w końcu stała się rzeczywistością, ale Estończycy musieli natychmiast złapać za broń aby bronić swojej nowej wolności. Już dziesięć dni po utworzeniu estońskiego Rządu Tymczasowego, Rosja Sowiecka zaatakowała i w ten sposób rozpoczęła Wojnę o niepodległość. Małe, słabo uzbrojone siły obronne Estonii zostały początkowo zepchnięte przez Armię Czerwoną poza peryferie Tallina. Jednak już niedługo Estończycy, pod rozkazami Głównodowodzącego Johana Laidonera, przeprowadzili kontrofensywę. W pierwszą rocznicę Republiki Generał Laidoner zakomunikował, że całe terytorium Estonii zostało uwolnione od oddziałów nieprzyjaciela.

Ale jeszcze rok zaciętych walk czekał siły obronne Estonii. Landeswehra, ramię zbrojne Niemców Bałtyckich razem z tak zwaną Dywizją Żelazną armii niemieckiej, próbowały zaanektować wszystkie kraje bałtyckie w imieniu Niemiec. Po zebraniu sił w ludziach i sprzęcie, armia estońska zmiażdżyła siły niemieckie w północnej Łotwie, 23 czerwca 1919 roku. W międzyczasie jednostki rosyjskiej Armii Czerwonej wznowiły ofensywę. Dopiero w grudniu 1919 roku Estończycy zdołali odeprzeć ostatni atak rosyjski. 2 lutego 1920 roku estońsko-rosyjski Traktat Pokojowy został podpisany w Tartu. Traktat z Tartu wzmocnił granice narodowe między obydwoma państwami i zawarł gwarancję Rosji Sowieckiej o uznaniu estońskiej niepodległości „na wieczne czasy”. Republika Estonii uzyskała międzynarodowe uznanie jako państwo niepodległe i stała się członkiem Ligi Narodów w 1921 roku.

Budowanie państwa niepodległego rozpoczęło się już w czasie trwania walk. W 1919 roku wybrano Zgromadzenie Konstytucyjne, które zebrało się w tym samym roku. Przyjęło ono Konstytucję i radykalną Ustawę o Ziemii, według której ogromne majątki zostały uwłaszczone i rozdane Estończykom. Estonia stała się demokratyczną i parlamentarną republiką, w której najwyższa władza ustawodawcza leżała w rękach ludzi poprzez referenda i wybierany przez nich jednoizbowy parlament, stu osobowy Riigikogu.

Podczas pierwszych dwudziestu lat niepodległości, gospodarka Estonii została całkowicie zreformowana i chociaż rolnictwo ciągle jeszcze pozostało podstawową dziedziną gospodarki, nie było ono faworyzowane kosztem innych sektorów. Najpopularniejszymi produktami estońskiego eksportu były: masło, bekon, drewno, celuloza i tekstylia. System finansowy był regulowany i opierał się na stabilnej walucie – estońskiej koronie. Najbardziej znaczące wyniki osiągnięto w rozwoju kultury narodowej i w estońsko-języcznych pracach edukacyjnych i naukowych. Nastąpiła znaczna poprawa ogólnego poziomu kultury, Estończycy udowodnili swoją świetność w sporcie, przywożąc medale z Olimpiady oraz innych zawodów międzynarodowych. W końcu lat trzydziestych do głosu doszło nowe pokolenie Estończyków, którzy wyrośli w niepodległym kraju. Ich działalność zaznaczyła się w każdej dziedzinie życia społecznego.

Jako młody, geopolitycznie podatny na ciosy naród, Estonia przeżyła kilka kryzysów, których nie dało się uniknąć. 1 grudnia 1924 roku, doszło do komunistycznego zamachu, finansowanego, uzbrojonego i popieranego przez Rosję Sowiecką. Zamachu próbowało dokonać kilkuset konspiratorów, ale nie uzyskał on szerszego poparcia. Następnie, międzynarodowy kryzys gospodarczy lat dwudziestych i trzydziestych okazał się dla Estonii bolesnym szokiem i pogorszył wewnętrzne napięcia polityczne. Ponadto, zdecydowanie demokratyczny system rządowy przekazał znaczną część swojej władzy podejmowania decyzji partiom politycznym. Ich walki o władzę przyniosły zagrożenie wewnętrznym chaosem dla państwa estońskiego. W 1937 roku przyjęto nową konstytucję. Według niej, głową państwa był prezydent który posiadał znaczną władzę, władza ustawodawcza natomiast składała się z ciała reprezentacyjnego, Rady Państwowej oraz z wybieranej Izby Deputowanych, wyznaczanej poprzez ogólne wybory na zasadach większości głosów.

Jednak wszystkie te osiągnięcia zakończyły się nagle, kiedy druga wojna światowa zrobiła z Estonii ofiarę ambicji supermocarstw, poddając ją raz jeszcze pod okupację radziecką. Okupacja ta trwała pół wieku (w latach 1941 – 44 zamieniono ją na okupację niemiecką) i przyniosła niezliczone szkody i cierpienia. Estończycy przetrwali jednak czerpiąc z dwóch głównych źródeł. Jednym z nich jest ich długa historia, a drugim krótki okres niepodległości, ale wystarczająco długi aby podtrzymać wiarę w siebie aż do nadejścia odpowiedniego momentu. Wieczorem, 20 sierpnia 1991 roku ten moment nadszedł, podjęto decyzję i rozpoczęło się odrodzenie Republiki Estonii.

Przywrócona niepodległość

Kiedy nadzieja na przywrócenie niepodległości zaczęła wzrastać pod koniec lat osiemdziesiątych, ludzie zaczęli publicznie świętować Dzień Niepodległości, jeszcze przed zakończeniem okupacji radzieckiej. Od czasu przywrócenia niepodległości, 20 sierpnia 1991 roku, Dzień Niepodległości stał się dniem nie tylko świętowania, ale także dniem refleksji dla Estończyków.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj