Kurs estońskiego: Lekcja 8. Kohvikus – W kawiarni

0
886

Dialoogid – dialogi

dialog estoński dialog polski
a Tere päevast! Mida teile? Dzień dobry! Co dla państwa?
b Palun üks kohv ja tort. Poproszę kawę i tort.
a Kohvi suhkruga või ilma? Kawa z cukrem czy bez?
b Suhkruta palun. Poproszę bez cukru.
c Mulle apelsinimahl ja kohupiimakook. Dla mnie sok pomarańczowy i ciastko z twarogiem.
a Kas sooviksite midagi veel? Czy życzą sobie państwo coś jeszcze?
c Ei, see on kõik. Nie, to wszystko.

 

dialog estoński dialog polski
a Tere! Mida te soovite? Dzień dobry! Co sobie Pani życzy?
b Võtan päevaprae ja salati. Wezmę danie dnia i sałatkę.
a Midagi juua? Coś do picia?
b Palun õlu. Proszę piwo.
a Hele või tume? Jasne czy ciemne?
b Tahan heledat. Chcę jasne.
a Kas see on kõik? Czy to wszystko?
b Jah, kui palju maksan? Tak, ile płacę?
a Kokku 96 krooni. Razem 96 koron.

 

dialog estoński dialog polski
a Olen näljane, tule minuga kohvikusse! Jestem głodny, chodź ze mnę do bufetu!
b Kindlasti, mida sa tahad? Oczywiście, co chcesz (wziąć/zamówić)?
a Lihapirukad ja heeringavõileiba. Pierożki mięsne i kanapkę ze śledziem.
b Ma võtan täna ainult mahla, ma sõin juba hommikusööki. Ja wezmę dziś tylko sok, jadłem już śniadanie.

Sõnavara: kohvik – kawiarnia

Kohvik (kawiarnia)
head isu! smacznego!
baar bar
kohvik kawiarnia
restoran restauracja
kõrts karczma
ettekandja kelner, kelnerka
külastaja gość
klient klient
soov, tellimus zamówienie
arve rachunek
iseteenindus samoobsługa
menüü menu
veinikaart lista win
roog (l.m. – road) danie
päevapraad danie dnia
firmaroog specjalność zakładu
eelroad przystawki
kala ryba
salat sałatka
austrid ostrygi
supid zupy
kanasupp rosół
pőhiroad dania główne
praad pieczeń
biifsteek stek
mereannid owoce morza
kartulid
-keedetud
-kartulipüree
ziemniaki
-gotowane
-piure ziemniaczane
friikartulid frytki
magusroad desery
tarretis galaretka
jäätis lody
küpsis ciastko, herbatnik
kook ciastko
vahukoor bita śmietana
karastusjoogid napoje orzeźwiające
mineraalvesi woda mineralna
mahl sok
piim mleko
kuumad joogid napoje gorące
kohv kawa
tee herbata
alkohoolsed joogid alkohole
viski whisky
vein
-kuiv
-magus
-punane
-valge
wino
-wytrawne
-słodkie
-czerwone
-białe
viin wódka
õlu piwo
siider cidr, napój lekkoalkoholizowany
kokteilid koktajle
ettetellimine/reserveerimine rezerwacja
varutud zarezerwowany
reserveerima, reserveerida rezerwować
tellima, tellida zamawiać
soovima, soovida życzyć sobie
maksma, maksta płacić
tagasi pole vaja reszty nie trzeba

Grammatika. Tegusõna: käskiv kõneviis – czasownik: tryb rozkazujący

Formy trybu rozkazującego tworzymy na podstawie czasu teraźniejszego (2 osoba l.p) usuwając końcówkę -d (saabud >> saabu! – przybywaj), a w pozostałych osobach dodając odpowiednie końcówki do tematu bezokolicznika DA (saabuda >> saabu ge! – przybywajcie). Formy przeczące (zakazujące) powstają przez dodatkowe użycie operatorów: ära, ärgu, ärgem, ärge.

jaatav eitus
sa paku! vaata! ära paku! ära vaata!
ta pakkugu! vaadaku! ärgu pakkugu! ärgu vaadaku!
me pakkugem! vaadakem! ärgem pakkugem! ärgem vaadakem!
te pakkuge! vaadake! ärge pakkuge! ärge vaadake!
nad pakkugu! vaadaku! ärgu pakkugu! ärgru vaadaku!

Näited:

Ärge pakkuge külalistele tasuta kohvi! – Nie oferujcie gościom darmowej kawy!
Keeraku vasakule! – Niech skręcą w lewo!
Peatugem otsekohe! – Zatrzymajmy się natychmiast!
Ärgu hüpaku diivanile! – Niech (on, ona, ono) nie skacze na sofę!

Czasowniki nieregularne

nägema, näha (widzieć):
näe!, nähku!, nähkem!, nähke!, nähku!
ära näe!, ärgu nähku!, ärgem nähkem!, ärge nähke!, ärgu nähku!

tegema, teha (robić):
tee, tehku, tehkem, tehke, tehku
ära tee, ärgu tehku, ärgem tehkem, ärge tehke, ärgu tehku

tooma, tuua (przynieść):
too, toogu, toogem, tooge, toogu
ära too, ärgu toogu, ärgem toogem, ärge tooge, ärgu toogu

jooma, juua (pić):
joo, joogu, joogem, jooge, joogu
ära joo, ärgu joogu, ärgem joogem, ärge jooge, ärgu joogu

sööma, süüa (jeść):
söö, söögu, söögem, sööge, söögu
ära söö, ärgu söögu, ärgem söögem, ärge sööge, ärgu söögu

minema, minna (iść):
mine, mingu, mingem, minge, mingu
ära mine, ärgu mingu, ärgem mingem, ärge minge, ärgu mingu

Nimesõna: ilmaütlev, kaasaütlev

Ilmaütlev wyraża brak czegoś, natomiast kaasaütlev używamy przy opisie relacji wyrażanych przez polski narzędnik lub wyrażenia z przyimkiem „z”. Oba przypadki powstają przez dodanie do dopełniacza końcówek -ta (ilmaütlev) i -ga (kaasaütlev).

Formy ilmaütlev często poprzedzane są wyrazem ilma (=bez). Kaasaütlev może występować w funkcji przymiotnika (por *).

rzeczownik ilmaütlev/ kaasaütlev przykład
ema (matka) emata Tiiu läks kooli ilma emata. (Tiiu poszedł do szkoły bez mamy.)
laev (statek) laevadeta Täna on sadam ilma leavadeta. (Dziś port jest bez statków.)
koor (śmietana) koorega Nad alati joovad kohv koorega. (Oni zawsze piją kawęze śmietanką.)
jalgratas (rower) jalgratastega Meie lapsed käivad koolis jalgratastega. (Nasze dzieci jeżdżą do szkoły na rowerach.)

Näited – *:
* Habemega mehed on praegu väga kahtlust äratavad. – Obecnie brodaci (=z brodą) mężczyźni są bardzo podejrzani.
* Ma tulen tagasi tunni aja pärast. – Wrócę w przeciągu godziny (=za godzinę).

Harjutused – ćwiczenia

1. Utwórz rozkazy i zakazy (*)
sa > aru saama/saada, helistama/helistada*; rozumieć, telefonować
ta > hoidma/hoida, välja tõmbama/tõmmata*; trzymać, wyrywać
me > keetma/keeta, kuivatama/kuivatada*; gotować, suszyć/wycierać
te > värvima/värvida, korjama/korjata*; malować, zbierać
nad > ärkama/ärgata, levitama/levitada*; budzić się, roznosić

Vastused – odpowiedzi

1. saa aru!, ära helista!;
hoidku!, ärgu tõmmaku välja!;
keetkem!, ärgem kuivatagem!;
värvige!, ärge korjake!;
ärgake!, ärge levitage!

 

Korekta: Tőivo Olonen

 

[wysija_form id=”3″]

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj